مقالات وب

صنعت بسته بندي به عنوان سومين صنعت بزرگ دنيا شناخته مي‌شود و در كمال ناباوري از صنايع ديگري همچون كشاورزي و يا ساخت و ساز نيز گسترده‌تر است. اين صنعت در چندين دهه گذشته به دليل گسترش بازارهاي جديد و فعاليت كسب و كارهاي مختلف، رشد قابل توجه و چشمگيري داشته است. براي معرفي صنعت بسته بندي و بررسي تاريخچه آن بايد به زمان‌هاي قديم و دوران ماقبل تاريخ رجوع كنيم؛ زماني كه انسان‌هاي اوليه براي نگهداري از مواد غذايي خود از عناصر موجود در طبيعت همچون برگ، چوب و يا سنگ استفاده مي‌كردند. صنعت بسته بندي از گذشته تا به امروز مانند هر صنعت ديگري تكامل پيدا كرده و در حال حاضر به يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي زندگي روزمره ما تبديل شده است. اين صنعت نقش حائز اهميتي را در ميزان فروش محصولات و پيشرفت كسب و كارها ايفا مي‌كند و يكي از بخش‌هاي اصلي اقتصاد جهاني را تشكيل مي‌دهد. در ادامه اين مطلب به معرفي صنعت بسته بندي در ايران و جهان مي‌پردازيم و اهميت بسته بندي محصولات را نيز مورد بررسي قرار خواهيم داد.

آشنايي با محصولات صنايع بسته بندي دناپك:

تسمه كش دستي فلزي

تسمه كش نيمه اتوماتيك

قيمت دستگاه تسمه كش بادي

تاريخچه صنعت بسته بندي

نياز به نگهداري و بسته بندي محصولات و مواد غذايي از زمان انسان‌هاي نخستين وجود داشته و از آن زمان تا به امروز به تدريج تكامل پيدا كرده است. انسان‌ها در زمان‌هاي قديم از مواد طبيعي همچون پوست حيوانات، برگ، پارچه‌هاي بافته شده و جعبه‌هاي چوبي براي بسته بندي كالاهاي خود استفاده مي كردند. اما با پيشرفت تمدن، افراد شروع به استفاده از مواد با دوام تري براي بسته بندي محصولات خود كردند كه اين امر منجر به توسعه فناوري‌ بسته بندي و استفاده از مواد مستحكم‌تري مانند كاغذ، مقوا و پلاستيك شد. سير تكاملي صنعت بسته بندي را مي‌توان به زمان ماقبل تاريخ تا زمان حال در نظر بگيريم. امروزه بسته بندي بخش مهمي از اقتصاد دنيا را تشكيل مي‌دهد و نقش مهمي را در توسعه جوامع ايفا مي‌كند. در ادامه اين بخش به معرفي صنعت بسته بندي از گذشته تا امروز مي‌پردازيم و تاريخچه آن را مورد بررسي قرار مي‌دهيم. براي خريد انواع دستگاه بسته بندي بر روي لينك كليك نمائيد.

بسته بندي هاي ابتدايي زمان قديم

همانطور كه اشاره كرديم، منشا پيدايش بسته بندي به دوران ماقبل تاريخ بازمي‌گردد كه انسان‌هاي اوليه از موادي مانند برگ، چوب، سنگ و خاك رس براي نگهداري مواد غذايي خود استفاده مي‌كردند. آنها غذاها را در غارهاي كوچك و يا درختان گود شده قرار مي‌دادند تا سالم بمانند. اما با گذشت زمان، شروع به استفاده از ظروف ساخته شده از مواد مختلف همچون سفال و پوست حيوانات كردند. در قرون وسطي نيز اروپايي‌ها از بشكه‌هاي چوبي براي نگهداري از مواد غذايي خود استفاده كردند. اين بشكه‌ها با انواع مختلفي از مواد خوراكي مانند ميوه، سبزيجات، غلات، محصولات گوشتي، مايعات، روغن و ساير كالاها پر مي شدند.

توسعه بسته بندي كاغذي

بسته بندي كاغذي براي اولين بار در قرن شانزدهم ابداع و مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان، اروپايي‌ها شروع به استعمار مناطق جديدي از جهان كردند و به دنبال راهي براي حمل و نقل غذا و ساير كالاها بودند. «كاغذ» انتخابي طبيعي و هوشمندانه براي بسته بندي محصولات بود؛ زيرا وزن كمي داشت و حمل و نقل آن نيز آسان بود. در قرن هجدهم، بسته بندي كاغذي براي انواع ديگر محصولات نيز مورد استفاده قرار گرفت و به روشي رايج جهت بسته بندي ساده و آسان محصولات مختلف تبديل شد.

توسعه بسته بندي پلاستيكي

بسته بندي پلاستيكي براي اولين بار در دهه 1950 معرفي شد. در آن زمان، پلاستيك ماده‌اي جديدي و در حال توسعه بود و پس از كشف ويژگي‌هاي شاخص آن همچون مقاومت در برابر نور، محافظت بهتر از محصولات و امكان قالب گيري در اشكال مختلف به يكي از محبوب‌ترين مواد اوليه براي بسته بندي تبديل شد. يكي از اولين نمونه‌هاي بسته بندي پلاستيكي، شير فرانسوي بود كه در يك بطري پلاستيكي به بازار عرضه شد و مورد توجه مصرف كنندگان قرار گرفت. بسته بندي پلاستيكي در دهه 1960 براي انواع ديگر محصولات از جمله بسته بندي و نگهداري مواد غذايي منجمد نيز مورد استفاده قرار گرفت.

توسعه جعبه ها و ظروف بسته بندي

توسعه جعبه و ظروف بسته بندي از زمان‌هاي قديم و توليد ظروف ساده دست ساز آغاز شد و تا توليد دستگاه‌هاي بسته بندي صنعتي مدرن امروزي ادامه پيدا كرد. ظروف قديمي شامل كوزه‌هاي سفالي و يا ظرف‌هاي چوبي بود كه براي نگهداري مواد غذايي مختلف مورد استفاده قرار مي‌گرفتند. طراحي ظروف بسته بندي با توسعه توليد صنعتي در قرن نوزدهم به طرز قابل توجهي تغيير كرد. قبل از اين زمان، محصولات معمولا در مقادير كم توليد مي شدند و از اين رو بسته بندي آنها براي حمل و نقل يا فروش اهميت چنداني نداشت. در نتيجه اكثر كانتينرها به طور خاص براي اين اهداف طراحي مي‌شدند.

اولين كانتينر حمل و نقل موفق تجاري در سال 1852 اختراع شد. اين كانتينر از جنس چوب ساخته شده بود و مي‌توانست تا 20 تن بار را در خود جاي دهد. در سال 1925 نيز اولين كانتينر حمل و نقل فولادي ساخته شد كه انقلاب بزرگي در صنعت كشتيراني به وجود آورد؛ زيرا حجم محموله‌هايي كه بايد با كشتي حمل مي‌شدند را به طرز قابل توجهي كاهش داد. توسعه ماشين‌هاي بسته ‌بندي صنعتي مدرن به توليدكنندگان اين امكان را داده است تا طرح‌هاي بسته ‌بندي نوآورانه‌تري را نسبت به قبل توليد كنند. امروزه ابزارها و دستگاه‌هاي بسته ‌بندي مي‌توانند تقريبا هر نوع بسته‌ بندي را بر اساس نوع و حجم محصول توليد نمايند.

دوره امروزي صنعت بسته بندي

دوره مدرن صنعت بسته بندي در دهه 1800 آغاز شد. در آن زمان، بازرگانان شروع به بسته بندي محصولات در كاغذ و سپس مهر و موم كردن آنها با موم يا چوب پنبه كردند. اولين بسته بندي مهرومومي با استفاده از چسب حيواني و براي چسباندن سيگار برگ ساخته شد. دوران مدرن بسته بندي تا قرن بيستم و زمان اختراع پلاستيك‌ها ادامه يافت. پلاستيك به دليل دوام و استحكام بالا و ساخت آسان خيلي سريع در صنعت بسته بندي به محبوب رسيد.

در اوايل قرن بيست و يكم نيز مواد جديدي مانند پلاستيك زيستي، بازيافتي و فيبر كربن به عنوان جايگزيني براي مواد بسته بندي پلاستيكي سنتي توسعه پيدا كردند. عصر مدرن صنعت بسته بندي همچنان در حال توسعه است و احتمالا در آينده شاهد طرح‌هاي بسته بندي نوآورانه‌تر و منحصر به فردتري خواهيم بود.

اهميت صنعت بسته بندي محصولات

بسته بندي يكي از قدرتمندترين ابزار بازاريابي و جنبه‌هاي اساسي مديريت زنجيره تامين كالا است كه علاوه بر محافظت از محصولات، نقش كليدي و حائز اهميتي را در حمل و نقل صحيح آنها نيز ايفا مي‌كند. بسته بندي در واقع پوشش خارجي محصولات محسوب مي‌شود كه از آنها در برابر آسيب‌هاي احتمالي در هنگام جابجايي محافظت كرده و توجه مشتريان را نيز جلب خواهد كرد. بسته بندي منحصر به فرد به راحتي مي‌تواند محصولات يك برند را از رقبا متمايز كرده و آنها را در ميان محصولات مشابه موجود در بازار به صورت برجسته‌تر و خاص‌تر در معرض ديد مصرف كنندگان قرار دهد. از مهم‌ترين دلايل اهميت بسته بندي محصولات مي‌توانيم به موارد زير اشاره كنيم:

محافظت از محصولات و جلوگيري از آسيب به آنها در زمان جابجايي

سهولت حمل و نقل و نگهداري

جلوگيري از آلوده شدن محصول و رعايت اصول بهداشتي

جلب توجه مصرف كنندگان

امكان درج اطلاعات محصول بر روي بسته بندي

برندسازي موفق و معرفي حرفه‌اي يك برند به مشتريان

بازاريابي موثر و پربازده

افزايش ميزان فروش

ايجاد تمايز از رقبا

بنابراين با بسته بندي اصولي و جذاب محصولات مي‌توانيد از مزاياي قابل توجه آن در جلب توجه مشتريان و افزايش ميزان فروش خود بهره مند شود.

معرفي صنعت بسته بندي در جهان

صنعت بسته بندي در جهان و در كشورهاي توسعه يافته، پيشرفت بسياري داشته است و در چندين سال اخير نيز دستگاه‌هاي بسته بندي جديد و كارآمدي جهت بسته بندي حرفه‌اي و سريع محصولات توليد شده‌اند. كشورهايي همچون آمريكا، انگليس، روسيه، يونان، سوئد و كره جنوبي به عنوان غول‌هاي بزرگ در عرصه بسته بندي شناخته مي‌شوند كه بسته بندي محصولات مختلف را بر اساس آخرين ترندها و فناوري‌هاي روز دنيا و البته جديدترين و پيشرفته‌ترين دستگاه‌ها انجام مي‌دهند. اكثر كشورهاي دنيا بسته بندي محصولات را با استفاده از مواد اوليه قابل بازيافت انجام مي‌دهند تا كمترين ميزان آسيب را براي محيط زيست به همراه داشته باشند كه به اين روش از بسته بندي اصطلاحا بسته بندي بازيافتي، بسته بندي پايدار يا بسته بندي سازگار با محيط زيست گفته مي‌شود.

اين روش از بسته بندي امروزه در اكثر كشورهاي دنيا براي بسته بندي محصولات مختلف مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه از مهم‌ترين مزاياي آن مي‌توانيم به مواردي همچون كمك به حفظ محيط زيست و كاهش آلودگي هوا، امكان بازيافت و استفاده مجدد از بسته‌ها، استفاده كمتر از منابع انرژي جهت توليد بسته بندي و حذف استفاده از مواد سمي در توليد بسته بندي اشاره كنيم. بدين ترتيب بسته بندي محصولات با كمترين ميزان آسيب به محيط زيست انجام خواهد شد.

معرفي صنعت بسته بندي در ايران

صنعت بسته بندي در ايران نيز در چندين سال اخير رشد چمشگيري داشته است اما در مقايسه با كشورهاي اروپايي همچنان جاي پيشرفت دارد. تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهند كه كشور ايران در صنعت بسته بندي جهاني در جايگاه مطلوبي قرار نداشته و اين امر تاثير بسزايي بر روند رشد اقتصادي كشور داشته است. متاسفانه توليدكنندگان ايراني بخش عمده‌اي از توجه خود را به توليد باكيفيت محصولات معطوف كرده و در نتيجه بودجه كافي جهت بسته بندي اصولي و استاندارد آنها نخواهند داشت. در صورتي كه بسته بندي يك محصول به اندازه كيفيت آن اهميت داشته و بايد براي انجام آن زمان و هزينه صرف كنيد. اين مسئله در امر صادرات كالا به كشورهاي مختلف، اهميت بيشتري پيدا مي‌كند؛ زيرا بخش قابل توجهي از درآمد كشور ايران از طريق فروش كالا به كشورهاي مختلف تامين مي‌شود. از اين رو عدم بسته بندي مناسب و باكيفيت محصولات نه تنها موجب خسارت به توليدكنندگان خواهد شد، بلكه ميزان تقاضا و فروش را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد.